ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ)

Β΄ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΛ

Κείμενο 1

[Επανάσταση στην επικοινωνία]
Άρθρο του Στέλιου Παπαθανασόπουλου που δημοσιεύθηκε στις 15.8.2014 στην εφημερίδα τα Νέα (διασκευή).

Η ιστορία των επικοινωνιών καταγράφει διάφορες τάσεις, κυρίως τις αλλαγές που συντελούνται στη διάρκεια του χρόνου, όσον αφορά την κατεύθυνση για περισσότερη ταχύτητα, καλύτερη διανομή, ευρύτερη εμβέλεια και μεγαλύτερη ευελιξία. Μπορεί οι μελετητές των ΜΜΕ να μην πιστεύουν στα άμεσα μηχανιστικά αποτελέσματα των νέων τεχνολογιών, δεν μπορούν όμως να παραβλέψουν ότι στις μέρες μας η ταχύτητα ανάπτυξης των καινούριων μέσων είναι θεαματική.

Για το ραδιόφωνο χρειάστηκαν 38 χρόνια, για να καταφέρει να διεισδύσει σε 50 εκατομμύρια νοικοκυριά. Παρομοίως η τηλεόραση, ένα από τα τεχνολογικά θαύματα του εικοστού αιώνα, χρειάστηκε 13 χρόνια για να διεισδύσει σε 50 εκατομμύρια νοικοκυριά. Το Διαδίκτυο αναπτύχθηκε με τριπλάσια ταχύτητα, σε σύγκριση με εκείνη της τηλεόρασης. Μετά δυσκολίας ήταν αποδεκτό ως νέο μέσο πριν από λιγότερο από δέκα χρόνια, ενώ τώρα έχει δισεκατομμύρια χρήστες σε ολόκληρο τον κόσμο, προσφέροντάς τους αστείρευτο όγκο πληροφοριών και ακατάπαυστη ροή ενημέρωσης, ανταλλαγής μηνυμάτων, ψυχαγωγίας, ταινιών και βίντεο (υλικό που παράγεται συχνά από τους ίδιους τους χρήστες του, οι οποίοι και το διοχετεύουν στο Διαδίκτυο). Και μάλιστα για το Facebook ήταν αρκετά τριάμισι χρόνια, για να κυριαρχήσει στο Διαδίκτυο, ενώ υπολογίζεται ότι σήμερα κυκλοφορούν στον πλανήτη περισσότερα κινητά από ό,τι ο ανθρώπινος πληθυσμός.

Ακόμη πιο εξωφρενικό είναι το γεγονός ότι οι διάφορες εφαρμογές για τους υπολογιστές, τα «τάμπλετ» και τα κινητά χρειάζονται μόλις 50 μέρες, για να εξαπλωθούν σε 50 εκατομμύρια χρήστες. Όλες αυτές οι αλλαγές σηματοδοτούν ευρύτερες μεταβολές στο επικοινωνιακό πεδίο, καθώς παλαιά επιχειρηματικά μοντέλα είναι ξεπερασμένα, νέα δεν έχουν ακόμη αναδυθεί και παλαιές κραταιές επιχειρήσεις στο πεδίο της επικοινωνίας αντικαθίστανται χωρίς καν να το αντιληφθούν από νεότερες, που βασίζονται σε καινοφανή λογική και κουλτούρα.

Οι νέες συνθήκες που συνδέονται με τις τεχνολογικές εξελίξεις αποτελούν ένα πρώτο βήμα σε μια μακρά, επίπονη και σύνθετη διαδρομή προς μια νέα πραγματικότητα. Από το να προβαίνουμε σε χιλιοειπωμένες διαπιστώσεις και αφορισμούς, καλύτερο είναι να εξετάσουμε τα καινούρια δεδομένα που συνδέονται με το νέο τεχνολογικό και επικοινωνιακό τοπίο, το οποίο σταδιακά αναδύεται και στη χώρα μας, και να αναζητήσουμε τρόπους αξιοποίησής του προς όφελος του κοινωνικού συνόλου και του μέλλοντος της πατρίδας μας.

Κείμενο 2

«Ντε γίνεται»
Το κείμενο είναι του Δημήτρη Φωτιάδη από το βιβλίο «Ενθυμήματα», τόμος 1ος, εκδόσεις Κέδρος, 1981.

Ο πατέρας μου είχε πολύμορφα ενδιαφέροντα. Εκτός από την ποίηση τον συνάρπαζαν και οι εφευρέσεις. Πρώτος έφερε στη Σμύρνη μοτοσικλέτα, καθώς και συσκευή ακτίνων Ράιντγκεν. Κάλεσε τους καλύτερους γιατρούς της Σμύρνης και τους έδειξε τις δυνατότητες που αποκτούσαν να διερευνήσουν το εσωτερικό του ζωντανού ανθρώπινου σώματος. Κι όπως η Σμύρνη ως την καταστροφή δεν είχε ηλεκτρικό, έβαλε στο σπίτι μας ένα μικρό ντιναμό παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος για δυό-τρεις λαμπτήρες. Το κινούσε με το νερό, που με μεγάλη πίεση ερχόταν από το Χαλκά Μπουνάρ.

Στο χτήμα, μερικά μονάχα λεπτά από το Κονάκι, πάνω σε μια αλέα με πανύψηλα καβάκια ${}^1$ που αστραφτοκόπαγαν ασήμι στον ήλιο, έφτιασε ένα κιόσκι που σ’ αυτό αποτραβιόταν να διαβάσει ή να γράψει. Σκέφτηκε τότε να το συνδέσει τηλεφωνικά με το σπίτι. Έφερε δυό πρωτόγονες συσκευές τηλεφώνου και υγρές μπαταρίες που θα τις τροφοδοτούσαν με το ανάλογο ηλεκτρικό ρεύμα.

Όταν ο κεχαγιάς ${}^2$ Αλή Αγάς είδε να στήνει ξύλινους στύλους, τον ρώτησε τι λογάριαζε να κάνει.
Ο πατέρας προσπάθησε να του εξηγήσει.
-Θα βάλεις δηλαδή τούπια ${}^3$ από τη μια άκρη να μιλάς εσύ κι από την άλλη ν’ ακούνε;
-Όχι, θα βάλω τέλια ${}^4$, του αποκρίνεται.
-Θάχουνε τρύπα;
-Όχι.
-Αμ τότες πώς θα ρχεται η φωνή;
-Από τα τέλια.
-Αυτό ντε γίνεται! Τσορμπατζή ${}^5$, άδικα πασκίζεις και ξοδεύεσαι.
Έπειτα από λίγες μέρες το τηλέφωνο είχε εγκατασταθεί. Φωνάζει τον Αλή Αγά και τον βάζει να μιλήσει. Όταν πια πείστηκε πως η φωνή περνούσε από το σύρμα που δεν είχε τρύπα, είπε:
-Μεγάλος είναι ο Αλλάχ και ο προφήτης του Μωάμεθ. Μ’ αυτό. Τζάνουμ, το κοράνιο δεν το λέει.

${}^1$ λεύκες
${}^2$ επιστάτης
${}^3$ σωλήνες
${}^4$ σύρματα
${}^5$ Αφέντη, άρχοντα

ΘΕΜΑΤΑ

ΘΕΜΑ 1
1ο υποερώτημα (μονάδες 10)
Να διατυπώσεις συνοπτικά το θέμα και τη θέση του αρθρογράφου σε μια παράγραφο 60 περίπου λέξεων.
Μονάδες 10

2ο υποερώτημα (μονάδες 10)
«Μετά δυσκολίας ήταν αποδεκτό ως νέο μέσο πριν από λιγότερο από δέκα χρόνια, ενώ τώρα έχει δισεκατομμύρια χρήστες σε ολόκληρο τον κόσμο»

«Και μάλιστα για το Facebook ήταν αρκετά τριάμισι χρόνια, για να κυριαρχήσει στο Διαδίκτυο, ενώ υπολογίζεται ότι σήμερα κυκλοφορούν στον πλανήτη περισσότερα κινητά από ό,τι ο ανθρώπινος πληθυσμός.»

Στα παραπάνω χωρία της δεύτερης παραγράφου του Κειμένου 1 το «ενώ» χρησιμοποιείται, για να εκφράσει μια διαφορετικού είδους νοηματική σύνδεση. Ποια είναι αυτή σε κάθε περίπτωση και πώς λειτουργεί μέσα στο κείμενο;
Μονάδες 10

3ο υποερώτημα (μονάδες 15)
α. « Η ιστορία των επικοινωνιών καταγράφει διάφορες τάσεις»
β. «καλύτερο είναι να εξετάσουμε τα καινούρια δεδομένα»
γ. «και να αναζητήσουμε τρόπους αξιοποίησής του»

Να μετατρέψεις την ενεργητική σύνταξη σε παθητική στα παραπάνω αποσπάσματα (μονάδες 9). Ποια αλλαγή παρατηρείς ως προς το ύφος λόγου μετά τη μετατροπή (μονάδες 6);
Μονάδες 15

ΘΕΜΑ 4 (μονάδες 15)
Οι προσωπικότητες των δύο ηρώων στο Κείμενο 2 παρουσιάζουν διαμετρικά αντίθετα χαρακτηριστικά, έτσι όπως σκιαγραφούνται από τον συγγραφέα. Να επιβεβαιώσεις τη θέση αυτή (μονάδες 10) και να διατυπώσεις την προτίμησή σου απέναντι στη μια ή την άλλη (μονάδες 5) σε ένα κείμενο 100-150 λέξεων περίπου.
Μονάδες 15