Για να εκτυπώσετε το Θέμα πατήστε "Εκτύπωση"!
Τύπος Σχολείου: | Γενικό Λύκειο | Πηγή: Ι.Ε.Π. | Αναγνώσθηκε: 16424 φορές Επικοινωνία | |
---|---|---|---|---|
Μάθημα: | Νέα Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία | Τάξη: | Β' Λυκείου | |
Κωδικός Θέματος: | 17998 | Θέμα: | 1 | |
Τελευταία Ενημέρωση: | 15-Απρ-2024 | Ύλη: | Θεματική Ενότητα 7: Στερεοτυπικές Αντιλήψεις | |
Το θέμα προέρχεται και αντλήθηκε από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida) |
Τύπος Σχολείου: | Γενικό Λύκειο | ||
---|---|---|---|
Τάξη: | Β' Λυκείου | ||
Μάθημα: | Νέα Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία | ||
Θέμα: | 1 | ||
Κωδικός Θέματος: | 17998 | ||
Ύλη: | Θεματική Ενότητα 7: Στερεοτυπικές Αντιλήψεις | ||
Τελευταία Ενημέρωση: 15-Απρ-2024 | |||
Το θέμα προέρχεται και αντλήθηκε από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida) |
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ)
Β΄ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΛ
Κείμενο 1
Κανένας άνθρωπος δεν είναι ίδιος με άλλον […]
Το κείμενο της Μαρίας Κορακά προέρχεται από την Ιστοσελίδα https://Psychologos-mariakoraka.gr (Διασκευή)
Όσο δυνατοί και έξυπνοι και να θέλουμε να θεωρούμαστε, η ανθρώπινη φύση είναι γενικά αδύναμη όσον αφορά στις σκέψεις. Αυτές που τρυπώνουν στο μυαλό τις πιο ανήκουστες στιγμές και σαν τον συνήγορο του διαβόλου σε κάνουν να δεις τα πράγματα και τις καταστάσεις αλλιώς, μερικές φορές ακόμα και πέρα από τη λογική.
Γι’ αυτό, κατά μεγάλο μέρος ευθύνονται οι προκαταλήψεις που θρέφουμε ως κοινωνίες. Είναι εκείνες οι ακλόνητες πεποιθήσεις που δεν στηρίζονται σε καμία λογική επιχειρηματολογία. Παρόλα αυτά, επειδή τις πιστεύουν οι πολλοί, υπολαμβάνονται
Μεγαλώνουμε με τόσες προκαταλήψεις γύρω μας – τόσα λανθασμένα πιστεύω – που αν δεν τα ερευνήσουμε, κρίνουμε, αμφισβητήσουμε εμείς οι ίδιοι, απλά αυτές θα συνεχίσουν να διαιωνίζονται από γενιά σε γενιά. Και όση εκπαίδευση και να έχουμε, αυτές οι πεποιθήσεις είναι που θα μας κρατούν πάντα πίσω.
Ζούμε σε έναν κόσμο που γρήγορα σε κρίνει και βγάζει τα συμπεράσματά του χωρίς καν να σε γνωρίσει. Δυσκολευόμαστε να επικοινωνήσουμε γιατί μιλάμε, για να ακουγόμαστε, όχι για να ακούμε. Και έπειτα παραπονιόμαστε για παρεξηγήσεις. Συχνά ο αποδέκτης παρερμηνεύει ή και λαμβάνει λάθος ένα μήνυμα, γι’ αυτό όμως δεν πρέπει να θεωρείται από τους άλλους υπεύθυνος μόνον ο αποδέκτης, αλλά και ο αποστολέας του μηνύματος αυτού.
Βλέπουμε το κάθε τι με τον φακό των στερεοτύπων που μας έχουν μάθει[…]. Βάζουμε τους πάντες στο ίδιο καζάνι, χωρίς να κάνουμε καν τον κόπο να κρίνουμε από μόνοι μας τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά που έχουμε απέναντί μας.
Ωστόσο, κανένας άνθρωπος δεν είναι ίδιος με άλλον. Είμαστε διαφορετικοί και μοναδικοί κι αυτό είναι το ωραίο, αυτό κάνει τον κόσμο μας ενδιαφέροντα. Φτάνει να προσπαθούμε να γίνουμε εμείς αυτοί οι άνθρωποι που θα θέλαμε να απαρτίζουν την κοινωνία μας, ειλικρινείς και ευγενικοί, ό,τι κι αν πιστεύουν οι άλλοι, όσες προκαταλήψεις κι αν έχουν. Η ομορφιά ξεκινά από μέσα μας, από την διαύγεια του μυαλού μας και την καθαρότητα της σκέψης μας.
Κείμενο 2
Τέλος καλό όλα καλά (απόσπασμα)
Το απόσπασμα προέρχεται από το ομότιτλο έργο του Ουίλιαμ Σέξπιρ (1564-1616), το οποίο περιλαμβάνεται στα Αριστουργήματα του Άγγλου ποιητή και θεατρικού συγγραφέα, ενός από τους σημαντικότερους συγγραφείς δραματουργούς παγκοσμίως. Ειδική έκδοση για την εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ σε μετάφραση από τα αγγλικά του Ερρίκου Μπελιέ, Εκδόσεις Κέδρος (Διασκευή)
ΒΑΣΙΛΙΑΣ: […] Είναι παράξενο: τα αίματά μας, αν τα βάλει κάποιος όλα μαζί, δεν έχουνε καμιά διαφορά, στο χρώμα, στο βάρος, και στη θερμοκρασία, όμως, τα μυαλά πολλών κάνουν μεγάλες διακρίσεις. Αν η κοπέλα είν’ ενάρετη -εκτός από αυτό που εσύ αντιπαθείς, πως δηλαδή είναι κόρη φτωχού γιατρού- φτάνει ν΄ αντιπαθείς την ίδια την αρετή, επειδή δεν σ’ αρέσει το οικογενειακό όνομα της κοπέλας: αυτό που κάνεις δεν είναι σωστό. Από μέρη χαμηλά βγαίνουν έργα που καταξιώνουν το μέρος μέσα από το έργο εκείνου που το κατόρθωσε.
Αντίθετα, εκεί όπου μεγάλοι τίτλοι παραφουσκώνουν τον άνθρωπο, αλλά δεν υπάρχει αρετή καμία, το ίδιο το αξίωμα δεν αξίζει παραπάνω από φουσκωμένο ασκί. Το καλό είναι καλό από μόνο του, δεν έχει όνομα, το ίδιο και το κακό: η ποιότητα του ανθρώπου εκτιμάται από αυτό που είναι ουσιαστικά ο χαρακτήρας του, όχι απ’ το αξίωμά του, το’ δωσε η ίδια η φύση, δεν τα κληρονόμησε (τα χαρίσματα) από προγόνους, είναι χαρίσματα εκ γενετής. Και είναι γελοίο ν’ αρνιέσαι χαρίσματα, γιατί είσαι τάχα απόγονος κάποιου χαρισματικού, χωρίς να έχεις τα προσόντα του προγόνου σου. Η αξία του ανθρώπου εκπηγάζει από τις ίδιες του τις πράξεις, όχι από τα έργα των προγόνων του.
ΘΕΜΑΤΑ
ΘΕΜΑ 1 (μονάδες 35)
1ο υποερώτημα (μονάδες 10)
Πώς κατασκευάζονται τα στερεότυπα στο κοινωνικό σύνολο, σύμφωνα με το Κείμενο 1; Να απαντήσεις σε μια παράγραφο 60-70 λέξεων.
Μονάδες 10
2ο υποερώτημα (μονάδες 10)
Γι’ αυτό (2η παράγραφος), Με απλά λόγια (2η παράγραφος), Ωστόσο (6η παράγραφος): Ποιος είναι ο ρόλος των παραπάνω λέξεων - φράσεων στη συνοχή των νοημάτων του κειμένου 1 (μονάδες 4); Ποια νοηματική σχέση, κατά τη γνώμη σου, εκφράζει η καθεμία (μονάδες 6);
Μονάδες 10
3ο υποερώτημα (μονάδες 15)
Αυτές που τρυπώνουν στο μυαλό (1η παράγραφος),
αυτές οι πεποιθήσεις είναι που θα μας κρατούν πάντα πίσω (3η παράγραφος),
Βλέπουμε το κάθε τι με τον φακό των στερεοτύπων (5η παράγραφος),
Βάζουμε τους πάντες στο ίδιο καζάνι (5η παράγραφος),
Η ομορφιά ξεκινά από μέσα μας (6η παράγραφος)
Οι παραπάνω φράσεις του Κειμένου 1 είναι διατυπωμένες σε μεταφορική γλώσσα. Να τις μεταγράψεις, χρησιμοποιώντας κυριολεκτική λειτουργία της γλώσσας. Να κάνεις τις αλλαγές που κρίνεις απαραίτητες, αλλά προσέχοντας, ώστε να μην αλλάξει το νόημα.
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ 4 (μονάδες 15)
Να ερμηνεύσεις στο Κείμενο 2 τη συναισθηματική φόρτιση στην οποία βρίσκεται ο ομιλητής του αποσπάσματος (μονάδες 10) και να εκθέσεις την προσωπική σου τοποθέτηση στις απόψεις που αυτός εκφράζει (μονάδες 5). Ανάπτυξε την ερμηνεία σου σε 120-150 λέξεις.
Μονάδες 15
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ)
Β΄ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΛ
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
(Επισημαίνεται ότι οι απαντήσεις που προτείνονται για τα θέματα είναι ενδεικτικές. Κάθε άλλη απάντηση, κατάλληλα τεκμηριωμένη, θεωρείται αποδεκτή.)
ΘΕΜΑΤΑ
ΘΕΜΑ 1 (μονάδες 35)
1ο υποερώτημα (μονάδες 10)
- Γεννώνται σκέψεις που κυριεύουν το μυαλό και επηρεάζουν αρνητικά και παράλογα τη ζωή του ατόμου, ανεξαρτήτως της σωματικής και πνευματικής δύναμης,
- θρέφονται διαχρονικά προκαταλήψεις/πεποιθήσεις, στερεότυπα που δεν τεκμηριώνονται επιστημονικά, αλλά γίνονται ανεξήγητα αποδεκτές/-ά. Στοιχεία που γεννούν αρνητικά συναισθήματα, ομογενοποιούν τις αντιδράσεις - χωρίς κατά περίπτωση διαφοροποίηση,
- δεν καθιστούν αντιληπτή τη διαφορετικότητα του άλλου, καθώς δεν υπάρχει πάντα διαύγεια του μυαλού και καθαρότητα της σκέψης. Το άτομο δεν μπορεί να εμπλουτίσει τον «κόσμο» του και να γίνει το ίδιο καλύτερο.
2ο υποερώτημα (μονάδες 10)
Ο ρόλος των διαρθρωτικών-μεταβατικών αυτών λέξεων/φράσεων είναι να:
- συνδέουν γλωσσικά τις προτάσεις, τις περιόδους λόγου και τις παραγράφους μεταξύ τους, έτσι ώστε να συμβάλλουν στην οργάνωση – διάρθρωση – συνοχή του λόγου. Οι λέξεις/φράσεις αυτές – μαζί με την οργάνωση του κειμένου – συμβάλλουν στην αντίληψη του περιεχομένου και τη συλλογιστική πορεία του συγγραφέα του κειμένου,
- εξασφαλίζουν τη συνέχεια των νοημάτων, δε διακόπτουν τη ροή της σκέψης του γράφοντος, μεταδίδουν τα μηνύματα με ευκολία, συντελούν στην ομαλή μετάβαση από τη μια ιδέα στην άλλη,
- καθιστούν ταχύτερα αντιληπτή τη μετάβαση από τη μια ιδέα στην άλλη, το κείμενο καθίσταται ευκολότερα κατανοητό κ.ά.
Γι’ αυτό = αιτιολόγηση (γιατί, εξαιτίας, επειδή…) ή και αποτέλεσμα (αυτό είναι το αποτέλεσμα, απότοκο όλων των παραπάνω είναι…). Αιτιολογείται γιατί και ποιες σκέψεις τρυπώνουν στο μυαλό. Επίσης, δεκτή μπορεί να είναι και η απάντηση ότι οι σκέψεις αυτές είναι αποτέλεσμα των προκαταλήψεων.
Με άλλα λόγια= εισαγωγή επεξήγησης – διασάφησης. Επεξηγεί/διασαφηνίζει ποια είναι εκείνα τα στερεότυπα, τα οποία πιστεύουν οι πολλοί και έτσι γίνονται το «κανονικό», αυτό που απλά και ανεξήγητα «έτσι είναι».
Ωστόσο= Αντίθεση – εναντίωση, εστιάζει στο γεγονός ότι κανένας από τους ανθρώπους, τους οποίους ξεχωριστά έχουμε απέναντί μας, δεν είναι ίδιος με τον άλλον.
3ο υποερώτημα (μονάδες 15)
Ο/Η μαθητής/-τρια θα πρέπει να επαναδιατυπώσει/μεταγράψει τις φράσεις, φροντίζοντας να τις διατυπώσει με κυριολεκτική γλώσσα. Δεκτές γίνονται οι αλλαγές που δε διαφοροποιούν το νόημα του κειμένου και το συγκείμενο των συγκεκριμένων φράσεων. (Ενδεικτικά:)
- Αυτές που τρυπώνουν στο μυαλό (1η παράγραφος) = Αυτές οι σκέψεις που κάνουμε συνεχώς, που μας απασχολούν έντονα (επίμονα).
- […] αυτές οι πεποιθήσεις είναι που θα μας κρατούν πάντα πίσω (3η παράγραφος)= […] αυτές οι πεποιθήσεις είναι που πάντα θα μας περιορίζουν, δεν θα επιτρέπουν τη βελτίωσή μας.
- Βλέπουμε το κάθε τι με τον φακό των στερεοτύπων (5η παράγραφος) = τα στερεότυπα επιδρούν/επηρεάζουν τις αντιλήψεις και τις συμπεριφορές μας, τα στερεότυπα επηρεάζουν τον τρόπο που εξάγουμε συμπεράσματα, που διαμορφώνουμε απόψεις …
- Βάζουμε τους πάντες στο ίδιο καζάνι (5η παράγραφος) = τους θεωρούμε όλους ίδιους.
- Η ομορφιά ξεκινά από μέσα μας (6η παράγραφος) = η ομορφιά σχετίζεται με τον εσωτερικό μας κόσμο, η ομορφιά εξαρτάται από τον εσωτερικό μας κόσμο κ.ά.
ΘΕΜΑ 4 (μονάδες 15)
Η απάντηση θεωρείται πλήρης, όταν ο/η μαθητής/μαθήτρια αναδείξει ότι το ποιητικό υποκείμενο είναι φορτισμένο συναισθηματικά, επειδή:
- διαφωνεί με τον συνομιλητή του, ο οποίος αρνείται να παντρευτεί μια νεαρή που δεν ανήκει στην ίδια με αυτόν κοινωνική τάξη. Για το ποιητικό υποκείμενο (τον βασιλιά της χώρας), είναι ανεπίτρεπτο να υπάρχουν διαφορές κοινωνικής/ταξικής φύσεως,
- αξιολογεί τις ανθρώπινες σχέσεις, λαμβάνοντας υπόψη την πείρα της ζωής και το δεοντολογικό/ιδεολογικό πλαίσιο στο οποίο έχει διδαχτεί να ζει και να σέβεται,
- έχει πειστεί ότι το αίμα που κυλά στις φλέβες όλων των ανθρώπων είναι το ίδιο,
- θεωρεί ότι οι διακρίσεις που προέρχονται από οικογενειακά ονόματα, αξιώματα, χαρίσματα των προγόνων κλπ. δεν εξασφαλίζουν σε κάποιον/κάποια ότι θα έχει, οπωσδήποτε, αρετή και προτερήματα. Μόνον οι πράξεις του ίδιου του ατόμου είναι αυτές που αποδεικνύουν την ποιότητα του/της χαρακτήρα/ προσωπικότητάς του και την πραγματική αξιοποίηση των χαρισμάτων του.
Ο/Η μαθητής/-τρια καλείται να εκφράσει προσωπική θέση στις παραπάνω απόψεις/θέσεις που διατυπώνονται στο κείμενο.