Για να εκτυπώσετε το Θέμα πατήστε "Εκτύπωση"!

Είστε Ιστορικός;
Ελάτε στην ομάδα του ΜΕΘΟΔΙΚΟΥ
Ελάτε στην ομάδα του ΜΕΘΟΔΙΚΟΥ
Ευκαιρίες Απασχόλησης
Επισήμανση θέματος Επισήμανση Προσθήκη στις Εκτυπώσεις Προσθήκη Εκτύπωση Μεμονωμένου Θέματος
Τύπος Σχολείου: Γενικό Λύκειο Πηγή: Ι.Ε.Π. Αναγνώσθηκε: 8088 φορές Επικοινωνία
Μάθημα: Ιστορία Τάξη: Α' Λυκείου
Κωδικός Θέματος: 25618 Θέμα: 3
Τελευταία Ενημέρωση: 22-Μαΐ-2023 Ύλη: 2.2 Αρχαϊκή εποχή (750-480 π.Χ.)
Το θέμα προέρχεται και αντλήθηκε από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida)
Τύπος Σχολείου: Γενικό Λύκειο
Τάξη: Α' Λυκείου
Μάθημα: Ιστορία
Θέμα: 3
Κωδικός Θέματος: 25618
Ύλη: 2.2 Αρχαϊκή εποχή (750-480 π.Χ.)
Τελευταία Ενημέρωση: 22-Μαΐ-2023
Το θέμα προέρχεται και αντλήθηκε από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida)
Αρχείο Εκφώνησης (PDF) Αρχείο Εκφώνησης (DOC)

ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
3ο ΘΕΜΑ
Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις με τις απαραίτητες πληροφορίες από τα κείμενα που σας δίνονται, να παρουσιάσετε:
α. τα χαρακτηριστικά της νέας τακτικής πολέμου που καθιέρωσε η οπλιτική φάλαγγα κατά τους αρχαϊκούς χρόνους.
(Μονάδες 10)

β. την επίδραση της οπλιτικής φάλαγγας στην εξέλιξη του πολιτεύματος.
(Μονάδες 15)
Μονάδες 25

ΚΕΙΜΕΝΟ Α
Οι πολεμικές ανάγκες στη γενική συγκυρία του έβδομου και του έκτου αιώνα έφεραν στις γραμμές των μαχητών τους ιδιοκτήτες γης που μπορούσαν να οπλισθούν και να πολεμήσουν. Όσο αύξανε το βάρος της φάλαγγας των οπλιτών, τόσο μειωνόταν η αξία των ευγενών πολεμιστών. Οι ιππείς συνέχισαν να φτάνουν στο πεδίο της μάχης έφιπποι και ξεκούραστοι αλλά τη στιγμή της σύγκρουσης ξεπέζευαν και εντάσσονταν στις τάξεις των οπλιτών. Η προσωπική τους δεξιότητα ήταν άχρηστη όταν υποχρεώνονταν να αντιμετωπίσουν ένα σύμπλεγμα ασπίδων και δοράτων.
Κυρτάτας Δ., Μαθήματα από την αθηναϊκή δημοκρατία, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Αθήνα 20152, σ. 64.

ΚΕΙΜΕΝΟ Β
Ακόμη κρίνεται σωστό να θεωρούνται πολίτες όσοι φέρουν οπλισμό· […] Μάλιστα το αρχαιότερο πολίτευμα στους Έλληνες μετά τη βασιλεία στηρίχθηκε στους πολεμιστές, πρώτα στους ιππείς (γιατί οι ιππείς υπερίσχυαν και υπερείχαν στους πολέμους). […] Στη συνέχεια με την αύξηση των πόλεων και της δύναμης των οπλιτών περισσότεροι μετείχαν στο πολίτευμα. Για τον λόγο αυτό οι παλαιότεροι αποκαλούσαν δημοκρατίες τα πολιτεύματα με την τωρινή ονομασία «πολιτείες».
Αριστοτέλης, Πολιτικά IV, 1297b 1-15 (μτφρ. Π. Τζιώκα-Ευαγγέλου)

Αρχείο Απάντησης (PDF) Αρχείο Απάντησης (DOC)

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ
3.α. Για την απάντηση στο ερώτημα οι μαθητές/-τριες αναμένεται, μέσα από την κριτική ανάγνωση του παραθέματος (ΚΕΙΜΕΝΟ Α), να αξιοποιήσουν τις κατάλληλες πληροφορίες:

  • Οι νέες πολεμικές ανάγκες τον 7ο και 6ο αι. μ.Χ. αύξησαν τη σημασία της συμμετοχής στη μάχη των ιδιοκτητών γης που είχαν τη δυνατότητα να εξασφαλίσουν τον οπλισμό τους πολεμώντας πεζή ως οπλίτες σε φάλαγγα.
  • Η παράταξη σε φάλαγγα αύξανε σε σημασία σε βάρος των ευγενών που πολεμούσαν έφιπποι.
  • Οι ιππείς χρησιμοποιούσαν πλέον τα άλογά τους ως μεταφορικά μέσα καθώς στη μάχη σε φάλαγγα ήταν ανίσχυρα μπροστά στα δόρατα και τις ασπίδες.

3.β. Για την απάντηση στο ερώτημα οι μαθητές/-τριες αναμένεται, μέσα από την κριτική ανάγνωση του παραθέματος (ΚΕΙΜΕΝΟ Β), να αξιοποιήσουν τις κατάλληλες πληροφορίες:

  • «Μάλιστα το αρχαιότερο πολίτευμα… με την τωρινή ονομασία «πολιτείες».»

Ειδικότερα, οι μαθητές/-τριες αναμένεται να αναδείξουν την έννοια του οπλίτη-πολίτη, της ισότητας και της αύξησης του αριθμού των πολιτών που διεκδικούν πολιτική συμμετοχή εστιάζοντας στα εξής σημεία:

  • «[…]κρίνεται σωστό να θεωρούνται πολίτες όσοι φέρουν οπλισμό.»
  • «[…]αύξηση των πόλεων και της δύναμης των οπλιτών περισσότεροι μετείχαν στο πολίτευμα.»
  • «[…]αποκαλούσαν δημοκρατίες τα πολιτεύματα με την τωρινή ονομασία «πολιτείες».»

Συνδυαστικά, από την ιστορική αφήγηση του σχολικού βιβλίου [Αρχαϊκή εποχή (750-480 π.Χ.), Τα πολιτεύματα] μπορούν να αξιοποιηθούν οι εξής αναφορές:

  • «[…]οι νέες κοινωνικές ομάδες… διεκδίκησαν μέσα από συγκρούσεις μερίδιο στην εξουσία.[…]»
  • «[…]καινούργιο στρατιωτικό σώμα.[…]»
  • «[…]η φάλαγγα των οπλιτών οδήγησε στην ανάπτυξη της ιδέας της ισότητας ακόμη και ως προς την άσκηση της εξουσίας.[…]»

Μέσα από τη συνδυαστική προσέγγιση πηγής και ιστορικής αφήγησης αναμένεται να δομηθεί ένα συνθετικό κείμενο που να παρουσιάζει και να ερμηνεύει τις εξελίξεις στον στρατιωτικό τομέα σε σχέση με την ανάπτυξη της ιδέας της πολιτικής ισότητας.