Τράπεζα Θεμάτων
www.trapeza-thematon.gr
| Τύπος Σχολείου: | Γενικό Λύκειο | Τάξη: | Α' Λυκείου |
|---|---|---|---|
| Μάθημα: | Ιστορία | Θέμα: | 3 |
| Κωδικός Θέματος: | 24299 | Ύλη: | ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ 2.3 Κλασική εποχή (480-323 π.Χ.) Το έργο του Μ. Αλεξάνδρου ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ 2.2 Η γλώσσα |
| Τύπος Σχολείου: | Γενικό Λύκειο |
|---|---|
| Τάξη: | Α' Λυκείου |
| Μάθημα: | Ιστορία |
| Θέμα: | 3 |
| Κωδικός Θέματος: | 24299 |
| Ύλη: | ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ 2.3 Κλασική εποχή (480-323 π.Χ.) Το έργο του Μ. Αλεξάνδρου ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ 2.2 Η γλώσσα |
| Τελευταία Ενημέρωση: 22-Μαΐ-2023 | |
ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
3ο ΘΕΜΑ
Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις με τις απαραίτητες πληροφορίες από το κείμενο που σας δίνεται, να παρουσιάσετε:
α. τις αρχές που διέπουν τις κοινωνίες των ελληνιστικών χρόνων.
(Μονάδες 12)
β. τον τρόπο διαμόρφωσης της ελληνιστικής κοινής (γλώσσας) και τον ρόλο που διαδραμάτισε στη μετάδοση των αρχών που διέπουν τις κοινωνίες των ελληνιστικών χρόνων.
(Μονάδες 13)
Μονάδες 25
ΚΕΙΜΕΝΟ
Σ’ αυτές τις [ενν. ελληνιστικές] πόλεις έπεσαν οι παραδοσιακοί φραγμοί που χώριζαν την Ευρώπη από την Ασία. Έτσι, εκατό χρόνια περίπου μετά τον Αλέξανδρο, ο μεγάλος σοφός Ερατοσθένης επέκρινε \(^1\), αυτούς που, ακολουθώντας τον Αριστοτέλη, χώριζαν τους ανθρώπους σε Έλληνες και Βαρβάρους και ζητούσε να τους διακρίνουν μάλλον σύμφωνα με τον τρόπο του Αλέξανδρου, δηλαδή σύμφωνα με τις ηθικές και πνευματικές τους ιδιότητες σε καλούς και σε κακούς, γιατί, όπως έλεγε, «ακόμα και ανάμεσα στους Έλληνες βρίσκονται πολλοί κακοί άνθρωποι, ενώ ανάμεσα στους Βαρβάρους υπάρχουν άνθρωποι με υψηλό πολιτισμό, όπως οι Ινδοί και οι Άριοι (Ιρανοί). […] Η ελληνική γλώσσα αποτέλεσε το όχημα αυτού του μοναδικού κοσμοπολίτικου πολιτισμού. […] Την ίδια εποχή, οι Εβραίοι της Διασποράς υιοθέτησαν σχεδόν αμέσως τα ελληνικά, έτσι ώστε, ήδη από τον 3ο αιώνα, οι Εβραίοι της Αλεξάνδρειας υποχρεώθηκαν να μεταφράσουν τη Βίβλο στα ελληνικά, γιατί κατά τη Θεία Λειτουργία, οι κοινότητες δεν την καταλάβαιναν πλέον αρκετά στην πρωτότυπη γλώσσα.
Παπαϊωάννου, Κ., Τέχνη και Πολιτισμός στην Αρχαία Ελλάδα, Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 1998, σσ. 320-321.
\(^1\) Ασκούσε κριτική.
Απάντηση Θέματος:
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
3.α. Για την απάντηση στο ερώτημα οι μαθητές/-τριες αναμένεται, μέσα από την κριτική ανάγνωση της ιστορικής πηγής, να αξιοποιήσουν τις κατάλληλες πληροφορίες:
- «[…]έπεσαν οι παραδοσιακοί φραγμοί που χώριζαν την Ευρώπη από την Ασία.»
- «[...]ο μεγάλος σοφός Ερατοσθένης επέκρινε… χώριζαν τους ανθρώπους σε Έλληνες και Βαρβάρους…»
- «[…]ζητούσε να τους διακρίνουν μάλλον σύμφωνα με τον τρόπο του Αλέξανδρου, δηλαδή σύμφωνα με τις ηθικές και πνευματικές τους ιδιότητες σε καλούς και σε κακούς[…]»
Από την ιστορική αφήγηση του σχολικού βιβλίου [Κλασική εποχή (480-323 π.Χ.), Το έργο του Μ. Αλεξάνδρου], μπορούν να αξιοποιηθούν πληροφορίες από το απόσπασμα:
- «[…]Σε ό,τι αφορά την πολιτική του δράση… για κάθε λαό.[…]»
Μέσα από τη συνδυαστική προσέγγιση πηγής και ιστορικής αφήγησης αναμένεται να δομηθεί ένα συνθετικό κείμενο που να καταδεικνύει το πνεύμα του κοσμοπολιτισμού που επικράτησε στα ελληνιστικά βασίλεια της Ανατολής.
3.β. Για την απάντηση στο ερώτημα οι μαθητές/-τριες αναμένεται, μέσα από την κριτική ανάγνωση της ιστορικής πηγής, να αξιοποιήσουν τις πληροφορίες ότι:
- «Η ελληνική γλώσσα αποτέλεσε το όχημα αυτού του μοναδικού κοσμοπολίτικου πολιτισμού.»
- «Την ίδια εποχή, οι Εβραίοι της Διασποράς υιοθέτησαν σχεδόν αμέσως τα ελληνικά, έτσι ώστε, ήδη από τον 3ο αιώνα, οι Εβραίοι της Αλεξάνδρειας υποχρεώθηκαν να μεταφράσουν τη Βίβλο στα ελληνικά, γιατί κατά τη Θεία Λειτουργία, οι κοινότητες δεν την καταλάβαιναν πλέον αρκετά στην πρωτότυπη γλώσσα.»
Από την ιστορική αφήγηση του σχολικού βιβλίου [Ο ελληνιστικός πολιτισμός, Η γλώσσα] μπορούν να αξιοποιηθούν πληροφορίες από το απόσπασμα:
- «[…]Η οικουμενικότητα του ελληνιστικού πολιτισμού… αυτή τη γλώσσα.[…]»
Μέσα από τη συνδυαστική προσέγγιση πηγής και ιστορικής αφήγησης αναμένεται να δομηθεί ένα συνθετικό κείμενο που να αποτυπώνει τον τρόπο σχηματισμού και τον ρόλο που διαδραμάτισε η Κοινή Ελληνική (ή Κοινή) στη διάδοση του ελληνιστικού πολιτισμού.
Το θέμα προέρχεται και αντλήθηκε από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida).