Για να εκτυπώσετε το Θέμα πατήστε "Εκτύπωση"!

Είστε Ιστορικός;
Ελάτε στην ομάδα του ΜΕΘΟΔΙΚΟΥ
Ελάτε στην ομάδα του ΜΕΘΟΔΙΚΟΥ
Ευκαιρίες Απασχόλησης
Επισήμανση θέματος Επισήμανση Προσθήκη στις Εκτυπώσεις Προσθήκη Εκτύπωση Μεμονωμένου Θέματος
Τύπος Σχολείου: Γενικό Λύκειο Πηγή: Ι.Ε.Π. Αναγνώσθηκε: 7033 φορές Επικοινωνία
Μάθημα: Ιστορία Τάξη: Α' Λυκείου
Κωδικός Θέματος: 24638 Θέμα: 3
Τελευταία Ενημέρωση: 24-Μαΐ-2023 Ύλη: ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ 2.2 Αρχαϊκή εποχή (750-480 π.Χ.)
Το θέμα προέρχεται και αντλήθηκε από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida)
Τύπος Σχολείου: Γενικό Λύκειο
Τάξη: Α' Λυκείου
Μάθημα: Ιστορία
Θέμα: 3
Κωδικός Θέματος: 24638
Ύλη: ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ 2.2 Αρχαϊκή εποχή (750-480 π.Χ.)
Τελευταία Ενημέρωση: 24-Μαΐ-2023
Το θέμα προέρχεται και αντλήθηκε από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida)
Αρχείο Εκφώνησης (PDF) Αρχείο Εκφώνησης (DOC)

ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
3ο ΘΕΜΑ
Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις με τις απαραίτητες πληροφορίες από τις ιστορικές πηγές που σας δίνονται, να αναφερθείτε:

α. στα χαρακτηριστικά της νέας τακτικής πολέμου που καθιέρωσε η οπλιτική φάλαγγα κατά τους αρχαϊκούς χρόνους.
(Μονάδες 12)

β. στην ανάδυση της έννοιας του οπλίτη-πολίτη, λαμβάνοντας υπόψη τον τρόπο με τον οποίο η συγκεκριμένη στρατιωτική μεταρρύθμιση επέδρασε στον τομέα της πολιτικής συμμετοχής.
(Μονάδες 13)

Μονάδες 25

ΕΙΚΟΝΑ

Λεπτομέρεια από παράσταση που διακοσμούσε αγγείο του β' μισού του 7ου αι. π.Χ. Απεικονίζεται σκηνή της νέας πολεμικής τακτικής που καθιέρωσε η οπλιτική φάλαγγα. Ρώμη, Villa Giulia. Πηγή: The Beazley Archive https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/AR/ar.ag/Chigi%20painter2.htm

ΚΕΙΜΕΝΟ
Ακόμη κρίνεται σωστό να θεωρούνται πολίτες όσοι φέρουν οπλισμό· […] Μάλιστα το αρχαιότερο πολίτευμα στους Έλληνες μετά τη βασιλεία στηρίχθηκε στους πολεμιστές, πρώτα στους ιππείς (γιατί οι ιππείς υπερίσχυαν και υπερείχαν στους πολέμους). […] Στη συνέχεια με την αύξηση των πόλεων και της δύναμης των οπλιτών περισσότεροι μετείχαν στο πολίτευμα. Για τον λόγο αυτό οι παλαιότεροι αποκαλούσαν δημοκρατίες τα πολιτεύματα με την τωρινή ονομασία «πολιτείες».

Αριστοτέλης, Πολιτικά IV, 1297b 1-15 (μτφρ. Π. Τζιώκα-Ευαγγέλου)

Αρχείο Απάντησης (PDF) Αρχείο Απάντησης (DOC)

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Η απάντηση στο ερώτημα απαιτεί τη συγκριτική ανάγνωση δύο διαφορετικών τύπων ιστορικής πηγής, εικονιζόμενου αντικειμένου (ΕΙΚΟΝΑ) και γραπτού παραθέματος (ΚΕΙΜΕΝΟ).

3.α. Οι μαθητές/-τριες αναμένεται να αναδείξουν τα χαρακτηριστικά της νέας τακτικής πολέμου (οπλιτικής φάλαγγας):

Από την ΕΙΚΟΝΑ οι μαθητές/-τριες αναμένεται να αναφερθούν στα εξής:

  • στην περιγραφή του οπλισμού των πολεμιστών (ασπίδα-δόρυ)
  • στον στρατιωτικό σχηματισμό (ο ένας δίπλα στον άλλον-σχηματισμός αδιαπέραστου τείχους)
  • στον τρόπο σύγκρουσης με την αντίπαλη παράταξη (σώμα με σώμα)

Από το ΚΕΙΜΕΝΟ του Αριστοτέλη οι μαθητές/-τριες αναμένεται να επισημάνουν την αλλαγή στην τακτική πολέμου: από το σώμα των ιππέων στην εκ παρατάξεως μάχη των οπλιτών.

  • «Μάλιστα το αρχαιότερο πολίτευμα… με την τωρινή ονομασία «πολιτείες».»

3.β. Η αλλαγή στην τακτική του πολέμου (στρατιωτική μεταρρύθμιση) διερευνάται με κοινωνικούς και πολιτικούς όρους.

Από την ΕΙΚΟΝΑ οι μαθητές/-τριες αναμένεται να αναφερθούν στα εξής:

  • στη διαμόρφωση της έννοιας της ισότητας
  • στην υπεράσπιση της πόλης-διαμόρφωση πολιτικής συνείδησης (το άτομο ως αναπόσπαστο τμήμα του συνόλου- σχέση οπλίτη-πόλεως)

Από το ΚΕΙΜΕΝΟ του Αριστοτέλη οι μαθητές/-τριες αναμένεται να αναδείξουν την έννοια του οπλίτη-πολίτη, της ισότητας και της αύξησης του αριθμού των πολιτών που διεκδικούν πολιτική συμμετοχή εστιάζοντας στα εξής σημεία:

  • «[…]κρίνεται σωστό να θεωρούνται πολίτες όσοι φέρουν οπλισμό.»
  • «[…]αύξηση των πόλεων και της δύναμης των οπλιτών περισσότεροι μετείχαν στο πολίτευμα.»
  • «[…]αποκαλούσαν δημοκρατίες τα πολιτεύματα με την τωρινή ονομασία «πολιτείες».»

Από την ιστορική αφήγηση του σχολικού βιβλίου [Αρχαϊκή εποχή (750-480 π.Χ.), Τα πολιτεύματα], «[…]Οι νέες κοινωνικές ομάδες… άσκηση της εξουσίας.[…]» μπορούν να αξιοποιηθούν οι εξής αναφορές:

  • «[…]οι νέες κοινωνικές ομάδες… διεκδίκησαν μέσα από συγκρούσεις μερίδιο στην εξουσία.[…]»
  • «[…]καινούργιο στρατιωτικό σώμα[…]»
  • «[…]η φάλαγγα των οπλιτών οδήγησε στην ανάπτυξη της ιδέας της ισότητας ακόμη και ως προς την άσκηση της εξουσίας.[…]»