Για να εκτυπώσετε το Θέμα πατήστε "Εκτύπωση"!
Τύπος Σχολείου: | Γενικό Λύκειο | Πηγή: Ι.Ε.Π. | Αναγνώσθηκε: 3181 φορές Επικοινωνία | |
---|---|---|---|---|
Μάθημα: | Μαθηματικά Προσανατολισμού | Τάξη: | Γ' Λυκείου | |
Κωδικός Θέματος: | 27319 | Θέμα: | 4 | |
Τελευταία Ενημέρωση: | 09-Μαρ-2023 | Ύλη: | 1.8 Συνέχεια συνάρτησης 2.3 Κανόνες παραγώγισης 2.6 Συνέπειες του Θεωρήματος Μέσης Τιμής | |
Το θέμα προέρχεται και αντλήθηκε από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida) |
Τύπος Σχολείου: | Γενικό Λύκειο | ||
---|---|---|---|
Τάξη: | Γ' Λυκείου | ||
Μάθημα: | Μαθηματικά Προσανατολισμού | ||
Θέμα: | 4 | ||
Κωδικός Θέματος: | 27319 | ||
Ύλη: | 1.8 Συνέχεια συνάρτησης 2.3 Κανόνες παραγώγισης 2.6 Συνέπειες του Θεωρήματος Μέσης Τιμής | ||
Τελευταία Ενημέρωση: 09-Μαρ-2023 | |||
Το θέμα προέρχεται και αντλήθηκε από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida) |
ΘΕΜΑ 4
Δίνεται η συνάρτηση \(f\) με \(f(x)=(x-2)e^{x}+(x-1) \ln{x}\), \(x \in (0, +\infty)\).
α) Να αποδείξετε ότι η γραφική παράσταση της \(f\) τέμνει τον άξονα \(x’x\) σε ένα τουλάχιστον σημείο με τετμημένη \(x_0\) στο διάστημα \((1,2)\).
(Μονάδες 05)
β) Να βρείτε την παράγωγο συνάρτηση \(f'\) (Μον. 3) και να αποδείξετε ότι υπάρχει μοναδικό σημείο της γραφικής παράστασης της \(f\) στο οποίο η εφαπτομένη της είναι οριζόντια (Μον. 8)
(Μονάδες 11)
γ) Ένας μαθητής σχεδίασε σε ένα λογισμικό τη γραφική παράσταση της \(f\) και διαπίστωσε ότι η γραφική της παράσταση τέμνει τον \(x’x\) στο σημείο \(x_0\) του α) ερωτήματος αλλά και σε ένα ακόμη σημείο. Βοηθήστε το μαθητή να αποδείξει ότι πράγματι η \(C_{f}\) τέμνει τον άξονα \(x’x\) σε δύο ακριβώς σημεία.
(Μονάδες 09)
ΛΥΣΗ
α) Η συνάρτηση \(f\) είναι συνεχής στο πεδίο ορισμού της, άρα και στο κλειστό διάστημα \([1,2]\) ως αθροίσματα γινομένων πολυωνυμικής με εκθετική και λογαριθμική.
- \(f(1)=(1-2)e^{1}+(1-1)\ln1 = -e < 0\)
- \(f(2)=(2-2)e^{2}+(2-1)\ln2 = \ln2>0\) γιατί \(1<2\), οπότε \(\ln1<\ln2\), αφού η \(\ln{x}\) είναι συνάρτηση γνησίως αύξουσα στο \((0, +\infty)\) και επειδή \(\ln1=0\), έχουμε ότι \(\ln2>0\).
Άρα \(f(1) \cdot f(2) < 0\), επομένως από Θεώρημα Bolzano η εξίσωση \(f(x)=0\) έχει μία τουλάχιστον ρίζα \(x_0 \in (1,2)\), δηλαδή η γραφική παράσταση της \(f\) τέμνει τον άξονα \(x’x\) σε ένα τουλάχιστον σημείο με τετμημένη \(x_0 \in (1,2)\).
β) Η συνάρτηση \(f\) είναι παραγωγίσιμη στο πεδίο ορισμού της, ως αθροίσματα γινομένων πολυωνυμικής με εκθετική και λογαριθμική, με:
$$f'(x)=e^{x}+(x-2)e^{x}+\ln{x}+\dfrac{x-1}{x}$$ $$= e^{x}(1+x-2)+\ln{x}+\dfrac{x-1}{x}$$ $$= e^{x}(x-1)+\ln{x}+\dfrac{x-1}{x} >=0$$ $$= (x-1)\left(e^{x}+\dfrac{1}{x}\right)+\ln{x}$$
Για να υπάρχει μοναδικό σημείο της \(C_f\) στο οποίο η εφαπτομένη ευθεία θα είναι οριζόντια, δηλαδή παράλληλη στον \(x’x\), θα πρέπει η εξίσωση \(f'(x)=0\) να έχει μοναδική ρίζα.
Παρατηρούμε ότι το \(1\) είναι προφανής ρίζα της εξίσωσης \(f'(x)=0\), αφού:
$$f'(1)=(1-1)(e+1)+\ln1=0$$
- \(f'(x)>0\) γιατί για \(x>1\) είναι \(\ln{x}>0\) και \((x-1)\left(e^{x}+\dfrac{1}{x}\right)>0\), αφού \(\left(e^{x}+\dfrac{1}{x}\right)>0\) για κάθε \(x>0\) και
- \(f'(x)<0\) γιατί για \(0<x<1\) είναι \(\ln{x}<0\) και \((x-1)\left(e^{x}+\dfrac{1}{x}\right)<0\)
Κάνοντας τον πίνακα προσήμου της \(f'\) έχουμε:
Άρα η \(f\) είναι γνησίως φθίνουσα συνάρτηση στο \((0,1]\) και γνησίως αύξουσα στο \([1,+\infty)\).
Επομένως, αν \(Δ_1= (0,1]\), τότε \(f(Δ_{1})=[f(1), \lim_{x\rightarrow 0} f(x)) = [-e,+\infty)\)
Γιατί:
$$\underset{x\rightarrow 0}{\lim}{f(x)=\underset{x\rightarrow 0}{\lim}{[(x-2)e^{x}+(x-1)\ln{x}]}}=+\infty $$
Αφού:
$$\underset{x\rightarrow 0}{\lim}(x-2)e^{x}=2e^{0}=-2$$
και:
$$\underset{x\rightarrow 0}{\lim}{(x-1)\ln{x}=-1(-\infty)=+\infty }$$
Αν \(Δ_2= [1,+\infty)\), τότε:
$$f(Δ_{2})=[f(1), \lim_{x\rightarrow +\infty } f(x)] = [-e,+ \infty)$$
Γιατί:
$$\underset{x\rightarrow +\infty }{\lim}{f(x)=\underset{x\rightarrow +\infty }{\lim}{[(x-2)e^{x}+(x-1)\ln{x}]=+\infty }}$$
Αφού:
$$\underset{x\rightarrow +\infty }{\lim}(x-2)e^{x}=(+\infty)\cdot (+\infty)=+\infty $$
και:
$$\underset{x\rightarrow +\infty }{\lim}{(x-1)\cdot \ln{x}}=(+\infty)\cdot (+\infty)=+\infty $$
Το \(0 \in [-e,+\infty) = f(Δ_{1})\), άρα υπάρχει ένα \(x_1 \in (0,1]\) τέτοιο ώστε \(f(x_{1})=0\), το οποίο είναι και μοναδικό γιατί η \(f\) είναι γνησίως φθίνουσα στο \((0,1]\).
Το \(0 \in [-e,+\infty) = f(Δ_{2})\), άρα υπάρχει ένα \(x_2 \in [1,+\infty)\) τέτοιο ώστε \(f(x_{2})=0\), το οποίο είναι επίσης μοναδικό γιατί η \(f\) είναι γνησίως αύξουσα στο \([1,+\infty)\).
Επομένως, η γραφική παράσταση της \(f\) τέμνει πράγματι τον άξονα \(x’x\) σε δύο ακριβώς σημεία τα \(x_{1}\) και \(x_{2}\) και το \(x_{2}\) είναι το \(x_{0}\) του α) ερωτήματος.